Lộ trình học BA hoàn hảo cho người mới bắt đầu

Nếu bạn đang tìm kiếm một kế hoạch học Business Analysis (BA) hoàn hảo thì bạn có thể dừng đọc ngay. Mình đặt tiêu đề vậy cho thu hút thôi haha.

Vì mỗi người đều có câu chuyện của riêng mình. Có một người bạn của mình muốn chuyển qua BA vì coi đó là bước phát triển từ vị trí Software Tester. Cá nhân mình muốn làm BA vì mình thích làm cái gì đó vừa công nghệ mà vẫn giao tiếp nhiều với con người. Giữa những người muốn làm BA, điều tạo nên sự khác biệt giữa người thành công và phần còn lại theo mình không phải là một lộ trình tốt mà là ai thực sự bắt đầu bước đi trên hành trình đó.

Nên chúng ta có những điểm xuất phát khác nhau. Tạm lấy 10 kỹ năng mình đã tổng hợp ở bài viết “Học trái ngành có làm Business Analyst được không?” ra làm thước đo nhé. Bạn tự tin vào bao nhiêu mục trong danh sách đó? Có bạn sẽ là 1-2 kỹ năng nhưng nhiều bạn có thể đã làm 4-5 thứ thuần thục. Kể cả trong những người có cùng năng lực ở thời điểm hiện tại, nhiều bạn sẽ tập trung cải thiện điểm mình còn yếu, số khác lại muốn thử sức phát huy điểm mạnh vào công việc BA ngay. Không ai giống ai cả!

Bài viết này, tất nhiên, vẫn sẽ đưa cho bạn một lộ trình, thậm chí mình tự tin nó là một lộ trình tốt vì nó kết hợp giữa trải nghiệm thực tế của mình và Learning Model 70-20-10 – thứ mà mình ước mình đã biết tới sớm hơn. Nhưng luôn nhớ rằng, hãy chủ động cá nhân hóa hành trình này để chúng thực sự dành cho bạn – Own Your Career nhé!

70:20:10 Model for Learning & Development là gì?

Mô hình 70/20/10 [1] là một mô hình học tập và phát triển cho thấy sự phân chia tỉ lệ về cách học tập hiệu quả trong công việc. Mô hình này được phát triển bởi ba nhà nghiên cứu Morgan McCall, Robert Eichinger and Michael Lombardo vào thập niên 1980. Nghiên cứu họ đã thực hiện cho thấy

• 70% học tập xảy ra khi mọi người tham gia vào các công việc thường ngày và thực hiện các nhiệm vụ thử thách thực tế

• 20% phát sinh từ việc quan sát cá nhân và huấn luyện của những người xung quanh

• 10% là kết quả của các khóa học chính thức và sự kiện giáo dục khác

Như thú nhận ở trên, mình mới biết tới mô hình này gần đây và không có chuyện lộ trình BA của mình hoàn hảo được như thế haha. Tuy nhiên, mình nhìn lại thì thấy nó phản ảnh tương đối đúng quá trình trở thành BA của mình. Và lộ trình đã được làm mượt hóa trông như thế này…

10% học qua khóa học chính quy

Mình thường bắt đầu mọi thứ với câu hỏi “What” – bạn cần biết hiểu rõ điều mình đang muốn làm là gì trước khi làm chúng. Còn có cách nào chính xác hơn bằng việc tiếp thu những định nghĩa này từ các khóa học chính quy, giáo trình bài bản.

Đối với nghề BA, hiện nay có rất nhiều cá nhân và trung tâm tổ chức lớp học đào tạo từ cơ bản tới nâng cao. Khoan chưa bàn tới chất lượng của chúng trong bài viết này, tôn chỉ chọn lựa của mình luôn là thương hiệu uy tín nhất với giá thành rẻ nhất, thậm chí bằng 0, nên chương trình học mà mình giới thiệu cho các bạn mới bắt đầu hành trình trở thành BA chính là khóa học Become a Business Analyst từ LinkedIn Learning.

Khóa học này sẽ cung cấp cho bạn kiến thức nền tảng nhất như ai là môt BA, kỹ năng phân tích yêu cầu của BA, etc. Không chỉ được kiểm chứng bởi IIBA và LinkedIn Learning, điều mình thích nhất ở chuỗi khóa học này là những chia sẻ hết sức thực tế, gần gũi của những chuyên gia BA hàng đầu thế giới. Ví dụ như cô Angela Wick nằm trong hội đồng viết nên cuốn BABOK v3 nha các bạn. [2]

Quan trọng không kém, bạn sẽ hoàn toàn được miễn phí truy cập khóa học này trong một tháng đầu tiên khi đăng ký tài khoản LinkedIn Learning. Thậm chí, bạn còn được bật mí cách tiện lợi hơn để học khóa này khi tham gia cộng đồng nhỏ trên Facebook của mình nha :))

20% học qua giao tiếp xã hội. Từ blog này chẳng hạn!

Sau câu hỏi What thì thứ mà mình thường tìm kiếm tiếp theo khi tiếp cận một mục tiêu chính là kinh nghiệm của những người đi trước. Chúng giúp mình tránh được phần nào những sai lầm mà họ mắc phải và quan trọng hơn cả, cho mình cảm giác là mình cũng có thể được như người ta (Mình sống lạc quan lắm các bạn ạ haha). Riêng tại blog này, bạn sẽ tìm được cách mà mình chứng minh cho nhà tuyển dụng thấy: Mình có đủ 10 kỹ năng quan trọng nhất của một IT BA.

Là người rất thực dụng nên mình thường chọn cách chứng chỉ hóa mọi thứ. Mình hiểu rằng chiếc áo không làm nên thầy tu nhưng chẳng phải chiếc áo là một trong những đặc điểm dễ nhận biết nhận của một thầy tu sao? Bạn có thường nán lại tìm hiểu nội tâm một người nếu chỉ nhìn lướt qua thôi đã thấy không phải đối tượng mình cần tìm?

Tuy nhiên, không phải kỹ năng nào cũng có và nên lấy chứng chỉ. Ví dụ điển hình chính là các kỹ năng yêu cầu khả năng thực hành như vẽ mockups, wireframes chẳng hạn. Khó hơn cả có lẽ là các kỹ năng mềm. giao tiếp trong công việc. Không! “Excellent communication skills” hay tự rating 4/5 sao cho Time management skill trong CV không giúp bạn gì đâu.

Vậy chứng chỉ hóa thế nào, thể hiện kỹ năng thực hành và chứng minh EQ cao ra sao? Hãy cùng đón đọc trùm bài viết “BA Fast Track” của mình để được bật mí nha.

70% học qua trải nghiệm thực tế

Học phải đi đôi với hành. Mình đã từng nghĩ rằng chỉ cần biết các công cụ như Confluence, Jira ở mức đủ dùng cho tới khi mình phải chính tay setup một dự án từ đầu. Mình phát hiện ra học vài ba khóa trên mạng là chưa đủ. Để làm ra những template và dashboard reports cho team, mình đã phải dành vài ba cái cuối tuần để mày mò từng bước một, khó khăn ở đâu thì lại Google ở đó, thậm chí nhiều tìm không được luôn! Áp lực của việc học phải ra kết quả nó khác với học cho biết nhiều lắm haha. Vì thế, mình khuyến khích các bạn hãy trải nghiệm thật nhiều để học thêm và cũng để biết mình thực sự muốn gì nữa.

Mình sắp xếp ba cách học này theo thứ tự từ nhỏ tới lớn không có nghĩa là các bạn phải đi theo đúng lộ trình này nhé. Dù chưa học hay có chút kinh nghiệm BA nào, nếu bạn được nhận vào một vị trí BA Fresher thì cứ thử sức thôi. Ta vừa làm để biết một BA thực sự làm gì và cũng biết ta đang thiếu kỹ năng nào để bổ sung. Bản thân hành trình trở thành BA của mình cũng luôn có sự pha trộn của ba cách học này với liều lượng khác nhau ở mỗi thời điểm. Lộ trình hoàn hảo của mỗi người là con đường mà họ liên tục bước đi về phía trước. Bạn bước chưa?

References:

[1] The 70-20-10 Model for Learning and Development

[2] Angela Wick’s LinkedIn profile