Kinh nghiệm thi IIBA CCBA: Không nên thi CCBA (Phần 1)

Không nói thì chắc các bạn cũng biết độ cuồng chứng chỉ của mình rồi. Có hẳn bài viết mang tên Chứng chỉ hóa cơ mà haha. Trong bài viết này, mình sẽ bắt đầu chia sẻ kinh nghiệm hành trình của mình để đạt được chứng chỉ IIBA CCBA. Nếu chỉ là bảo các bạn đăng ký đâu, cần qua những thủ tục nào, etc thì mình nghĩ đã có rất nhiều bài viết làm được chuyện đó rồi. Các bạn vào với đội của mình là để biết: vì sao CCBA là chứng chỉ IIBA “đẻ mót”, và vì thế ta không nên thi CCBA?!?

Nên thi chứng chỉ của tổ chức nào?

Chỉ cần vài phút Google, bạn sẽ tìm thấy một danh sách các chứng chỉ Business Analyst có tiếng. IIBA CBAP, PMI-PBA, hay CPRE đều tốt cả, cái nào cũng có uy tín riêng ở những lĩnh vực và vùng miền địa lý thuộc thế mạnh của chúng. Quan điểm của mình là các bạn phải tự tìm hiểu thật kỹ để xem cái nào phù hợp với mình – ví dụ như cái nào được công ty tài trợ chẳng hạn hehe.

Theo mình thì không có chứng chỉ nào tốt hơn tuyệt đối so với cái nào lại thuộc cùng level. Bạn có thể nghe BA của PMI thì thấy nó bị gắn khá chặt với những BA của dự án cụ thể, không mang tính biến hóa như của IIBA – khi ng BA có thể là agent of change, làm chiến lược các thứ các thứ. Tuy nhiên, hãy nhớ rằng, họ định nghĩa như vậy một phần để phục vụ cho việc kinh doanh, quảng cáo thôi. Những tổ chức đó cũng cần lợi nhuận để duy trì hoạt động mà. IIBA vốn luôn muốn đặt mình ở trung tâm đất trời (theo nghĩa tích cực nhé). Đơn cử như việc cuốn BABOK v3 của IIBA đã đưa vị trí BA ra ngoài biên giới ngành IT rất nhiều so với bản v2. Để làm gì nhỉ? Chẳng phải để thu hút thêm người đăng ký học và thi sao? Vậy nên, học gì thì học, miễn có học là được các bạn ạ!

Nói đi thì cùng phải nói lại, tuy là mình ba hoa về nhiều loại chứng chỉ như thể biết hết về chúng, kiến thức và kinh nghiệm của mình phần đa đang nằm ở IIBA và cụ thể là CCBA. Vì thế, các bạn thông cảm khi phần còn của bài viết tập trung vào những thứ này thôi nhen hehe.

Đôi nét về bộ ba chứng chỉ của IIBA

Tổ chức International Institute of Business Analysis (IIBA) là một tổ chức phi lợi nhuận được thành lập vào năm 2003 với sứ mệnh hỗ trợ cho sự phát triển của các Business analyst trên toàn cầu. IIBA còn cung cấp các chứng chỉ dành cho các BA chuyên nghiệp, nổi bật trong số chung – tương ứng với 3 level tăng dần của BA là: Entry Certificate in Business Analysis (ECBA), Certification of Competency in Business Analysis (CCBA) và Certified Business Analysis Professional (CBAP).

Chứng chỉ ECBA là chứng chỉ cấp độ thấp nhất của IIBA. Chứng chỉ này dành cho những BA từ mới bắt đầu làm BA, không yêu cầu kinh nghiệm thực tế. Chứng chỉ này nhằm đánh giá xem người dự thi có nắm được các kỹ năng cơ bản nhất của 1 BA dựa theo cách tiếp cận của cuốn BABOK.

(Chỗ này nên chèn ảnh chụp cái mẹt mình và chứng chỉ CCBA thì hợp lý nè. Cơ mà mình không có cái ảnh nào hahaha)

CCBA là chứng chỉ dành cho các bạn có kinh nghiệm thực hành từ khoảng 2 tới 3 năm. Chứng chỉ này nhằm minh chứng kiến thức nền tảng về nghiệp vụ BA và kỹ năng vận dụng chúng vào thực tế. CBAP thì khỏi cần nói rồi, kỹ năng hay số năm kinh nghiệm là yếu tố bắt buộc. Điều quan trọng hơn mà chứng chỉ này muốn minh chứng có lẽ là việc tổ chức công việc của BA và khả năng tư vấn chiến lược, thay vì chỉ phân tích yêu cầu chức năng.

Nếu bạn chưa có kinh nghiệm, bạn không nên thi ECBA

Như giới thiệu ở trên, ECBA là chứng chỉ xác minh kiến thức nền tảng của bạn về vị trí BA. Bạn biết một cách tổng quát BA cần làm những công việc gì, bạn biết những tài liệu, từ khóa chuẩn chỉnh.Với ECBA, bạn thực sự có một solid foundation để trở thành một BA giỏi trong tương lai.

Nhưng, giá trị của ECBA trong việc tạo lợi thế cạnh tranh khi tìm việc thì mình nghĩ gần như bằng không. Lý do chính là vì chứng chỉ này gần như chỉ tập trung vào các kiến thức ý thuyết, không yêu cầu kinh nghiệm làm việc thực tế. Và vì thế, nó chưa đưa ra được lợi thế nào rõ ràng so với việc bạn học một số khóa học online miễn phí mà mình từng giới thiệu ở bài viết Lộ trình học BA hoàn hảo cho người mới bắt đầu. Chi phí thi ECBA cũng tương đối đắt đỏ, yêu cầu hồ sơ gắt gao không kém gì các cấp độ cao hơn. Nói ngắn gọn, quan điểm của mình với chứng chỉ này là: Không đáng!

Nếu bạn đã có một vài năm kinh nghiệm, nên (chờ) thi CBAP

Các bạn không nghe nhầm đâu. Mình, một người đã thi và đạt chứng chỉ IIBA CCBA, thực lòng khuyên các bạn đã có một vài năm kinh nghiệm thi hoặc chờ đạt đủ điều kiện để thi chứng chỉ CBAP. Mình hoàn toàn không phủ nhận giá trị của CCBA, thậm chí có thể khẳng định, chứng chỉ này đã cho mình rất rất nhiều cơ hội nghề nghiệp tốt. Tuy nhiên, vẫn là vấn đề chi phí, CCBA đắt không kém gì so với CBAP và cả hai đều thuộc hàng tốn kém nếu đem so với các ông lớn khác trên thị trường chứng chỉ. Thêm vào đó, chứng chỉ CCBA cũng là đứa con sinh sau đẻ muộn so với CBAP. Hơi quá lời nhưng mình nghĩ IIBA thêm nó vào để vét tiền của những bạn BA đang có chút ít kinh nghiệm và muốn khẳng định bản thân (chính là mình haha)

Tất nhiên, các bạn có tiền hoặc được tài trợ thì cứ quẩy luôn CCBA cũng được nha. Nhưng nếu bạn thuộc diện cần tính toán tài chính hoặc sợ thi trượt ko được công ty đài thọ (haha) thì nên chăng, hãy theo số đông – hơn 16000 người CBAP so với chỉ chưa tới 2800 chứng chỉ CCBA trên toàn thế giới (Mình định trích dẫn link, rồi nguồn gốc số liệu các thứ. Nhưng thôi, bài tập về nhà đó, các bạn tự tìm đi mình xem nào hihi)

Hy vọng là bài viết này đã phần nào giúp các bạn có một cái nhìn tổng quan nhất về các chứng chỉ BA phổ biến, đặc biệt là IIBA. Mọi so sánh trong bài viết này mang tính chủ quan khá nặng, thông tin về các chứng chỉ cũng thay đổi mỗi ngày (hay có khuyến mãi lắm nha). Vậy nên, các bạn chịu khó Google thêm các chi tiết của mỗi chứng chỉ nhé. Chuỗi bài viết này sẽ kế tiếp với chia sẻ của mình về quá trình đăng ký và học sao cho đủ 35 giờ quy định. Chắc chắn sẽ lồng ghép những kinh nghiệm cá nhân, chứ không chỉ tổng hợp từ internet, các bạn nhớ đón đọc nhéee